ستیزه زبان فارسی با داریوش ارجمند

زبان خیلی وقت ها قصد و نیت واقعی ما را پنهان می کند. اما گاهی پیش می آید که بی آنکه بخواهیم و متوجه باشیم مچ مان را می گیرد و پارۀ پنهان ماندۀ شخصیت ما را آفتابی می کند. حتی سیاستمداران عوام گرا (پوپولیست ها) نیز گاهی متوجه این خاصیت افشاگر زبان نیستند و استفادۀ نسنجیده از برخی کلمات علیه خود آنها کمانه می کند («خس و خاشاک» احمدی نژاد را کمتر کسی ست که از یاد برده باشد). این بار می بینیم که زبان در ارتباط با یک هنرمند، نهفته ها را از پرده بیرون می اندازد. بازیگر پر آوازه، آقای داریوش ارجمند، در نشست رسانه ای فیلم «روز بلوای» بهروز شعیبی در جشنوارۀ فیلم فجر، با به کار بردن واژۀ “حمال” به رئیس جمهور آمریکا ناسزا می گوید و اعلام می کند که زندگی اش در سه شعار خلاصه شده: عبودیت خداوند، نوکری مردم، و خدمت به فرهنگ جامعه. زبانی که ارجمند با قیافۀ حق به جانب به کار  می برد او را در استفاده از واژۀ حمال برای کوبیدن و تحقیر رئیس جمهور آمریکا لو می دهد و روشن می کند که حمال به عنوان باربر زحمتکش  بینوا در ته ذهن او موجودی زشت و پست و خبیث است و جزو مردمی نیست که ایشان ادعای نوکری شان را دارد. بعد هم خود این واژه «نوکر» فاش می کند که ایشان در یک نظام تبعیض آمیز طبقاتی که بر پایۀ ساختار ارباب و نوکر و آقا زاده و گدازاده شکل گرفته، قصد خدمت دارد و احتمالاً فرهنگی را هم که می خواهد رشد و رواج بدهد از همین قماش و خواه ناخواه در جهت تقویت همین فضا ست. آنجا هم که ادعای عبودیت خداوند را دارد ظاهراً پشت پا به این باور دینی  خود و همفکران همسویش می زند که خدا تمام بندگانش را آزاد و برابر آفریده است و در اصل فرقی بین ارباب و رعیت و خدایگان و بنده نیست و حمال از بد روزگار ناچار شده صد کیلو بار را با هزار زحمت برای یک لقمه نان در یک جامعۀ بی انصاف بینوا پرور هر روز به کول بکشد و پس از مرگ معمولاً  زودرس نه کفنی دارد، نه قبر و نه سنگ قبری که بازماندگان برایش بخرند و اگر هم بخرند دار و ندارشان را باید بدهند. حرف قبر پیش آمد. اتفاقاً داریوش ارجمند که در هنر بازیگری اش در نقش ها و قیافه های مختلف تردید نیست، در فیلم «سگ کشی» بهرام  بیضائی تیپ یک حاجی ناباب سنگ قبر فروش را چنان به شکلی طبیعی از آب درآورده که آدم احساس می کند با یک فیلم مستند جذاب سر و کار دارد. هنرمندی از این جنس و با این توانائی ها باید بیشتر مراقب گفته هایش باشد، از زیرکی و معنای آشکار و نهان کلمات غافل نشود، و سنجیده و حساب شده سخن بگوید تا حرفش به دل بنشیند و شبهۀ ریا ورزیدن و واعظ غیر متعظ بودن پیش نیاید و تهمت نخورد که چپ آوازه افکند و از راست شد. هر گفتار و اندرز و ادعای باورپذیر مقدمات و پیش شرط هائی دارد که یگانگی حرف و عمل مهم ترین آنهاست. اهل خرد بر این باورند که قبل از بوسیدن، بوئیدن را باید آموخت.